|
سامانه آموزش دروس اول دبیرستان
|
||
|
12 / 12 / 1390برچسب:, :: 11:33 :: نويسنده : پرهام حیدری رس بيست و بيست ويك نكته : «سفرنامه» اثري است كه محتواي آن شرح ديده ها و شنيده ها و تجربه هاي نويسنده از سفر است. فايده ي سفرنامه : سفرنامه حاوي اطلاعاتي سودمند است درباره مسائل مختلف جغرافيايي ، فرهنگي ، اخلاقي و .... است.
تعريف حسب حال : حسب حال ، نوشته اي است كه نويسنده در آن به بيان زندگي و حالات خويش مي پردازد و با بياني صحيح و روان و دل نشين درباره خود سخن مي گويد. تعريف زندگي نامه و تفاوت آن با حسب حال : زندگي نامه ، اثري است كه كسي دوباره زندگي ديگري نوشته است. حسب حال نيز نوعي زندگي نامه است با اين تفاوت كه در حسب حال، نويسنده زندگي خود را بازگو كرده است. فايده ي حسب حال : حسب حال، نويسنده را مي شناساند و علاوه بر آن اطلاعاتي مفيد از روزگار حيات او نيز بدست مي دهد. سفر به بصره : نكته : ناصرخسرو در اواخر قرن چهارم ه.ق بدنيا آمد و در اواخر قرن پنجم چشم از جهان فروبست ناصرخسرو حكيم، نويسنده و شاعر- جهانگرد مشهور ايراني است كه به گفته ي خودش در چهل سالگي، به دنبال خوابي كه ديد از خواب غفلت بيدار شد و سفري هفت ساله را آغاز كرد. امتيازات سفرنامه ناصرخسرو: نثر سفرنامه ي ناصرخسرو، ساده است و توضيحات آن دقيق و حاوي اطلاعاتي بسيار ارزنده از روزگار نويسنده است. خودآزمايي درس 20 :
1 – معادل امروزي عبارات زير را بنويسيد:
بخواستم رفت : مي خواستم بروم برنشين : سوار شو در رويم : داخل شويم 2 – چرا ناصرخسرو وزير را نپذيرفت؟ سر و وضع بدي داشت و از اين مسئله شرمگين شد، ضمناً نمي خواست كه وزير هنگام ملاقات او به خاطر ظاهر نامناسبش فردي معمولي به حساب آورد. از اين روز نامه اي نوشت تا معرف شخصيت و سواد او باشد. 3 – بيت مشهور فردوسي : چنين است رسم سراي درشت / گهي پشت زين و گهي زين به پشت با كدام قسمت متن ارتباط معنايي دارد؟ توضيح دهيد : به عهده دانش آموز 4 – ناصر خسرو از حوادثي كه برايش پيش آمد، چه استفاده اي مي كند؟ منظور ناصرخسرو از بازگويي اين خاطره اين است كه انسان نبايد به خاطر سختي هايي كه در زندگي برايش پيش آمد. از زندگي نااميد شود بلككه بايد به فضل و رحمت خداوند اميدوار باشد. 5 – حرف «ك» در خرجينك به چه معني است؟دو نمونه ي ديگري از اين كاربرد را در درس بيابيد. به معني «كوچك» است و در اصطلاح دستور زبان علامت تصغير(كوچكي) ناميده مي شود. نمونه هاي ديگر اين واژه «درمك» و «دَمَك» است. پرستو در قاف :
نكته : كتاب پرستو در قاف نوشته ي عليرضا قزوه است.
پرستو در قاف، سفر نامه حج است و نويسنده در آن، خاطرات و برداشت هاي خود را از حج در قالب سفر نامه ارائه كرده است. خودآزمايي درس 20 1 – را نويسنده نام سفرنامه ي خود را پرستو «قاف» گذاشته است؟ كسي كه از راه مدينه سفر حج را آغاز مي كند تا به خانه ي خدا برسد با اين هجرت، خود را هر چه بيشتر به خالق هستي نزديك كند. به پرنده ي مهاجر (پرستو) مانند شده كه براي يافتن سيمرغ تا قله اي قاف پرواز كرده است. قاف بنا به افسانه كوهي است كه قله ي آن بلندترين نقطه زمين و آشيانه سيمرغ است. 2 – چرا نويسنده معتقد است كه در مدينه مي توان عطربال فرشتگان را حس كرد؟ زيرا روزگاري پيامبر (ص) ، علي (ع) و فاطمه (س) و ديگر امامان معصوم بر خاك اين شهر گام مي نهادند . آن زمان فرشتگان در كنار آن ها و اكنون نيز پيرامون فرار رسول خدا (ص) و امامان خفته در بقيع در پروازند. 3 – دو نمونه جان بخشي به اشيا (تشخيص) را در متن پيدا كنيد. الف – كم كم شهري سپيد پوش به استقبالمان مي آيد. (مدينه يك دست سفيد پوشيده است) ب – چقدر دلم مي خواهد مدينه را بغل كنم؟ 4 – جمله ي مي خواهم بحر را در كوزه اي بريزيم، يعني چه؟ اين جمله يادآور كدام بيت مولوي است؟ مفهوم جمله اين است كه كاري كه مي خواهم انجام دهم، نا ممكن است، اين تعبير برگرفته از اين بيت است. گر بريزي بحر را در كوزه اي / چند گنجد؟قسمت يك روزه اي درس 21
زندگي من هلن كلر در تابستان 1880 ميلادي در ايالت آلاباماي آمريكا متولد شد. پيش از دو سالگي به بيماري سختي مبتلا شد و در اثر آن از نعمت هاي بينايي، شنوايي و گويايي محروم گشت. با اين حال، با اراده ي شگفت انگيز، بر ناتوانائيهاي خود غلبه كرد. مراحل تحصيل را با رنجي وصف ناشدني پيمود و در بيست و چهارسالگي به اخذ درجه ي ليسانس از دانشگاه نايل آمد. هلن كلر چندين كتاب نوشت كه يكي از آن ها به نام زندگي من درباره خود اوست.
هدف هلن كلر در كتاب زندگي من اين است كه نشان دهد، «نقص جسماني به هيچ وجه مانع پرورش قواي روحي و فكري نيست». خودآزمايي درس 21: 1 – هلن كلر پس از بيماري به وسيله كداميك از حواس پنجگانه خود با جهان خارج ارتباط داشت؟ حس لامسه 2 – منظور هلن كلر از اين جمله ها «در اين راه بارها به عقب مي لغزيدم ، كمي جلو مي رفتم سپسس اميدوار مي شدم» چيست؟ منظور اين است كه دشواريها و رنج هاي زياد و تحصيلات دانشگاهي بارها مرا خسته و افسرده مي كرد و با سختي و كوشش همه موانع را از سر راه برداشتن و پيشرفت مي كردم. 3 – نويسنده چه چيزهايي را براي خود نور خورشيد و بهشت دانسته است؟ كتاب را ما نند نور خورشيد، روشنگر و زندگي بخش مي داند. ادبيات را هم بهشت موعود مي داند زيرا مطالعه ي آثار ادبي سبب مي شدند كه طرز نگاه او به جهان دگرگون شود ، به هدف هاي والاتر بينديشد. نقص جسماني خود را فراموش كند و به لذت روحاني و ارامشي كه جلوه اي از بهشت است، برسد. درس بيست و دوم
پيرمرد چشم ما بود 1 – نويسنده در كجا همسايه ي نيما شده بود؟
شميران 2 – چرا همسر و فرزند نيما از او گله داشتند؟ زيرا از نظر آن ها نيما به وظيفه اش به عنوان همسر و پدر عمل نمي كرد و فقط به شعر اهميت مي داد. 3 – آيا نيما به زندگي شهري عادت كرده بود؟ خير نيما اصلاً با زندگي شهرنشيني اخت نشد و پس از آن همه سال كه در شهر بسر برد، باز هم هواي كوه در دماغش بود. 4 – نيما و همسرش از چه وضعي به تنگ آمده بودند؟ آنها وضع مالي خوبي نداشتند و در چنين شرايطي خانه ي آنها پناهگاهي شده بود براي شاعران جوان كه مرتب به آن جا سر مي زدند. 5 – به نظر ؟؟ فرياد نيما را در كجا مي توان شنيد؟ در اشعارش 6 – منظور از جمله ي در هم چون مرواريد در دل صدف كج و كوله سال ها بسته ماند» چيست؟ يعني روح شاعر از زندگي غريبانه در تهران و نيز محدوديت هايي كه برايش ايجاد مي كردند، آزرده شد و ارزش كار او سال ها ناشناخته ماند. آزمون فصل 8 :
1 – به چه نوشته اي، حسب حال، گفته مي شود؟ حسب حال نويسي چه فايده اي دارد؟
2 – سفر نامه ي ناصرخسرو از نظر «زبان» و «محتوا» از چه امتيازاتي برخودار است؟ 3 –معني و مفهوم عبارت زير را بنويسيد الف – سر مه بود كه موي سرباز نكرده بوديم ب – مكاري سي دينار مغربي شتر بر ما داشت. پ – رقعه اي نوشتم تا از آن قياس كند كه مرا اهليت چيست 4 – معني واژه هاي زير را بنويسيد. برنشستن (.......) در حال (.........) اعرابي (.........) دين(........) دلاّك (........) مسلخ (.....) شدت (.......) نوال (........) 5 – هدف ناصرخسرو از شرح ماجرايي كه براي وي و برادرش در بصره پيش آمد، چيست؟ 6 – در كلمه «خرجينك» مفهوم پسوند «ك» چيست؟ 7 – در جمله ي كم كم شهري سپيد پوش به استقبالمان مي آيد چه آرايه ي ادبي وجود دارد؟ 8 – عبارت زير در توصيف كدام امام دفن شده در بقيع است؟ مقصتود نويسنده ا زاين تعبير چيست؟ «و تقدير چنين شد كه آفتاب، سنگ مزارش باشد) 9 – به سه مورد از نشانه هاي دستور تاريخي عبارات زير ( از متن سفر به بصره) اشاره كنيد. درمكي چند سياه در كاغذ كردم كه به گرمابه بان دهم تا باشد كه ما را دمكي چند زيادت تر در گرمابه بگذارد تا شوخ از خود بازكنيم / روز سيوم به مجلس وزير شديم چون از در گرمابه به در رفتيم، همه بر پاي خاستند. 10 – معني و مفرد واژه ي«مواهب» چيست؟ 11 – هلن كلر به كتاب و مطالعه ادبيات، اشتياق فراواني داشته است. او «كتاب» و «ادبيات» را به چه چيزهايي تشبيه كرده است؟ 12 – جمله ي «پيرمرد (نيما) ، چشم زمانه ي ما بود» دو مفهوم در بردارد، آنها را بنويسيد. 13 – تعبير «همچون مرواريد در دل صدف كج و كوله اي سال ها بسته ماند» . به چه اتفاقاتي در زندگي نيما اشاره دارد؟ 14 – در عبارت «او را زياد مي ديديم، كيفي بزرگ بدست داشت و به خريد مي رفت و بر مي گشت سلام عليكي مي كرديم و .....» كدام ويژه گي نثر جلال ال احمد كاملاً مشهود اس درس بيست و سوم
درآمدي بر ادبيات فارسي برون مرزي درآمدي بر ادبيات فارسي برون مرزي : نكته : حوزه ي گسترش زبان فارسي در روزگار گذشته ، بسيار وسيع بوده و از مديترانه تا سند و از بين النهرين تا ماوراي سيحون داشته است. در دو قرن اخير بر اثر «كشمكش هاي سياسي و نفوذ استعمار انگليس» ارتباط زبان فارسي شبه قاره هند با زبان فارسي قطع شد و د رنتيجه دامنه ي گسترش زبان فارسي، بسيار محدود گرديد.
امروزه زبان فارسي در دو كشور «افغانستان» و «تاجيكستان» هم چنان رايج است. زبان فارسي در كشور افغانستان زبان رسمي است و به نام «فارسي دري» خوانده مي شود. زبان فارسي در كشور تاجيكستان با نام زبان «تاجيكي» رايج است. ادبيات هر سه منطقه شبه قاره ي هند و پاكستان ، افغانستان و تاجيكستان ، با توجه به شرايط سياسي، اقليمي و فرهنگي تحولات فراواني يافته اما روح زبان و ادب فارسي هنوز در آنها باقي است. برخي از شاعران و نويسندگان مشهور زبان فارسي هند و پاكستان، تاجيكستان و افغانستان در گذشته و حال عبارتند از : اميرخسرو دهلوي، بيدلي دهلوي، اقبال لاهوري / صدرالدين عيني ، سفيد گل رخسار، عبيد رجب/ محمد ابراهيم صفا و خليل الله خليلي مسافر
نكته : اقبال لاهوري ، شاعر متفكر پاكستاني و بزرگترين شاعر غيرايراني است كه اشعار بسياري به زبان فارسي سروده است. از ويژه گيهاي محتوايي اشعار اقبال، غرب ستيزي و مبارزه با تهاجم فرهنگي غرب است.
معاني ابيات مسافر : بيت اول : پس از مرگم هرگروهي كه خود را صاحب انديشه اي مي دانند خواهند گفت كه آنها را خوب شناخته و من با آنها هم عقيده بوده ام.
بيت دوم : اما افسوس كه هيچ كس به درستي به پيام دردآلود پي برد و ندانستند كه براي چه عقيده و هدف بزرگي تلاش كرده ام و با چه كساني دردمندانه سخن گفتم. معاني ابيات ديده ور : معني بيت 1 : خردمندان بسياري به عرصه ي وجود آمدند و انديشه هاي خود را بسيار زيبا و لطيف تر از گلبرگ با سخن بيان كردند.
2 - ولي من از ميان آنها كساني را خردمند واقعي مي دانم كه رنج ها و دشواريهاي زندگي را ديد و چشيد اما با مردم از اميد و خوش بيني سخن گفت سروري بيت 1 : خداوند آن ملتي را عزيز و سربلند خواهد كرد كه مستقل و آزاد زندگي مي كنند و به دور از دخالت بيگانگان، خود براي كشورشان تصميمي بگيرند.
بيت 2 : خداوند ملتي را به ديگران وابسته اند را به حال خود مي گذارد و آنها را از نعمت آسماني آزادي و استقلال محروم خواهند ماند. دريا : بيت 21 : نخبگي هدف زندگي را با چه بيان زيباي با فرزندش در ميان گذاشت. او به فرزندش گفت : در قانون زندگي و در دين ما آمدن به ساحل دريا ممنوع و حرام است.
هميشه از ساحل دوري كن و خود را با امواج سرگش درگير ساز زيرا آشيانه ي ما دريا است. (مقصود اين است كه زندگي براي آسايش طلبي نيست، بلكه مفهوم واقعي زندگي جدال و رو به رو شدن با سختي هاست.) خودآزمايي درس 23 :
1 – در اين درس مسافر كيست و غربتش در چيست؟
منظور خود شاعر است و احساس غربت او به خاطر اين است كه در ميان مردم بود و با مردم سخن گفت اما كسي به عمق سخن دردآلود او پي نبرد. 2 - «ديده ور» از نظر شاعر چه كسي است؟ آن كسي كه خود در رنج و دشواري است و تلخيهاي بسيار ديد اما با مردم از اميد ، نيكي در زندگي سخن گفت. 3 – مفهوم آيه شريفه« ان الله لا يُغيّر ما بقْومٍ حتي يغيّروا ما بانْفسهم » در كدام بيت ديده مي شود؟ در بيت : خدا آن ملتي را سروري داد / كه تقديرش بدست خويش بنوشت. 4 – در آخرين شعر زندگي چگونه وصف شده است؟ زندگي واقعي يعني پرهيز از آسايش طلبي و تن پروري و مبارزه با ناملايمات و سختي ها لاله آزاد نكته : محمد ابراهيم صفا ، از شاعران معاصر افغانستان است .مجموعه اي از سروده هاي اين شاعر با نام در نواي كوهسار ها چاپ شده است . گل لاله (شقايق يغمائي )به جهت رنگ قرمز گلبرگ ها و خال هاي سياهي كه دوقاعده گل برگ را دارد ، به لاله داغدار معروف است . در شعر فارسي ، لاله قرمز در مفاهيم نمادين گوناگون بكار رفته : به سبب سرخي گل برگ ها ، نماد (اشك خونين ) و (چهره معشوق ) يه سبب خال سياه ميانه اي آن ، نماد (دل سوخته عاشق ) و در سروده محمد ابراهيم صفا ، لاله هاي وحشي ، نماد (آزادگي و وارستگي ) است . خود آزمايي : درس لاله آزاد
1- در بند اول ، لاله ، ( صفت آسايش جويي و دست پرور بودن )را با چه تغييراتي از خود دور ميكند ؟
لاله با اشاره به ويژگيهاي «خودرو بودن» «خودبويي» زندگي آزاد در دشت و پرهيز از زندگي در باغ و سيراب شدن با باران و بي نيازي از جوي باغ ، آسايش جويي و دست پرود بودن را نفي موجودي آزاده و وارسته معرفي كند. 2 – در كدام مصراع، لاله خود را مقدس شمرده است؟ « هر صبح نسيم آيد بر قصد طواف من» كه يادآور طواف حاجيان دور كعبه است. 3 – چه رابطه اي بين «رفتن» و «بوي دلاويز» است؟ خفتن نام شهري در تركستان شرقي واقع در سرزمين چين، آمدي ز اين ناحيه در زير پوست شكم خود، كيسه اي را به اندازه تخم مرغ يا نارنج كوچك دارد. (ناقه) . در اين كيسه ماده اي بسيار معطر وجود دارد كه مشك (مشك) ناميده مي شود. 4 – مصراع دوم بيت : «اي سروپاي بسته به آزادگي مناز / آزاده من، كه از همه عالم بريده ام» با كدام مصراع هاي درس هم معني است؟ مصراع دوم بيت مورد نظر، با بسياري از مصراع هاي شعر «لاله ي آزاد» هم معني است . از جمله : من لاله ي آزادم ، خود رويم و خود بريم ، / سعي كن كسي منت بر خود نپذيرم من / در بر ساقه ي خود ثابت ، فارغ ز مدد كارم / بر فطرت خود نازم ، وارسته ضميرم من» / آزاده برون آيم آزاده بميرم من» 5 – مصراع « رانده ست جنون عشق از شهر به افسونم، يادآور كدام داستان و كدام درس كتاب است؟ يادآور داستان ليلي و مجنون است و اينكه مجنون از غم عشق ليلي در كوه دشت آواره مي شود. 6 – لاله «وابستگي» خود را چگونه وصف كرده است؟ لاله، نخست به نشانه هايي از آزادگي و وارستگي خود اشاره مي كند و سرانجام اين گونه ميگويد كه آزاده برون آيم، آزاده بميرم من، از نخستين لحظه ي حيات آزاده بوده ام و تا آخرين دم زندگي نيز آزاده خواهم ماند. درس بيست و چهارم
تا هست عالمي ، تاهست آدمي تا هست عالمي ، تاهست آدمي اين شعر از عبيد رجب، شاعر معاصر تاجيكي است و قالب شعر نيمايي است. اين سفر گرم و شورانگيز زبان حال ملت تاجيك در ميان دلبستگي و عشق شديد آنان به زبان فارسي دري است. خود آزمايي :
1 – شاعر ، زبان فارسي دري را به چه چيزهايي تشبيه كرده است؟ شاعر، زبان فارسي دري را «به جان» «ساز» ، «لاله ي كوهي» ، «بار شكر»، «پند مادر»، «بنفشه»، «نازبوي» ، «چشمه»،«آب روان»، «سبزه هاي بهار» در صداي آبشار ، «موج» «شهدناب» ، خاك كشور «ذوق كودكي » در بيت هاي رودكي ، «نور» تابش خورشيد مانند كرده است.
2 – مقصود از «لفظي كه پيش هم سخنم آورد سجود» چيست؟ زبان فارسي آنچنان تواناست كه من مي توانم همه گونه احساس و انديشه را به كمك آن بيان كنم.
3 – به نظر شما علت تكرار برخي از مصراع ها چيست؟ علت تكرار، تأكيد است و تكرار جمله ي باور كنم در اين سروده، اين معني است كه هرگز باور نمي كنم.
4 – دو شاعر و نويسنده تاجيك را نام ببريد. «يوسف احمد زاده» ، «صدرالدين عيني»
آزمون فصل 9 :
1 – در قرن اخير چه عواملي سبب محدود شدن حوزه ي زبان فارسي در خارج از ايران شد؟
2 – اقبال ، عبيد رجب و محمد ابراهيم صفا، از شاعران معروف فارسي زبان در چه كشوري هستند؟ 3 – در عشر «اقبال» منظور از «ديده ور» چگونه انساني است؟ 4 – در شعر «نهنگي بچه ي خود را چه خوش گفت / به دين ما حرام آمد كرانه ........» هدف زندگي از نظر شاعر چيست؟ 5 – در شعر فارسي ، لاله ي سرخ در چه مفاهيم نمايدني بكار رفته است؟ 6 – تعبيرهاي خودرو، خود بو، همه فطرت آهو ، و فارغ از لب جوي بودن، نشان دهنده ي كدام صفات و ويژگيهاي «لاله ي كوهي (وحشي) است؟ 7 – باتوجه به مصراع «رانده است؟ جنون عشق از دشت به افسونم «لاله ي وحشي به كدام شخصيت معروف داستانهاي برخي مانند شده است؟ 8 – با توجه به تعبير «قصد زبان به سازش، شاعر از كدام آرايه ادبي استفاده و بكدام ويژه گي زبان فارسي اشاره كرده است؟ 9 – در شعر عبيد رجب ( شاعرفارسي زبان تاجيكي) منظو راز «صد مرد معتبر» چيست؟ 10 – باتوجه به مصراع هاي «سرسان مشو عدد / متجمي ز من مجوي / كاين عشق پاك در دل دل پرور جهان / ماند همي جوان » الف – منظوراز «عدو» چه كساني است؟ ب – معني «متجمي زمن مجو» چيست؟ پ – منظور از عشق پاك چيست؟
نظرات شما عزیزان:
درباره وبلاگ
  به سامانه آموزشی دروس اول دبیرستان خوش امدید.  موضوعات
آخرین مطالب
آرشيو وبلاگ
پيوندها
|
||
 |
تبادل
لینک هوشمند
